test

Ατομικές Εκθέσεις

ΚΑΤΑΒΟΛΕΣ

γκαλερί Σκουφά, Απρίλιος-Μάϊος 2022, Αθήνα

Ιδιόμορφα σύμβολα, αινιγματικά σημάδια και περίπλοκες εξισώσεις συνθέτουν το οπτικό λεξικό της εικαστικού Στέλλας Μελετοπούλου.

Εκτεινόμενη στους πολυάριθμους χώρους και επιφάνειες της γκαλερί, η ατομική έκθεση με τίτλο Καταβολές περιλαμβάνει ένα σύνολο καινούριας δουλειάς από το 2020 έως το 2022, η οποία ενσωματώνει είκοσι τέσσερα έργα σε καμβά καθώς και τρισδιάστατες εγκαταστάσεις.

Ακρυλικό, μελάνι, μπαμπού, ξύλο, βαμβακερό νήμα, μαλλί και χαρτί είναι μερικά από τα υλικά που η Μελετοπούλου, όχι μόνο χρησιμοποιεί τακτικά, αλλά και πειραματίζεται μέσω μιας συνεχούς προσπάθειας δοκιμών που εξωθούν τα όρια των υλικών επάνω στην επιφάνεια του καμβά και του τοίχου. Δουλεύοντας με όλα αυτά τα μέσα και διερευνώντας σχολαστικά τις ιδιότητές τους, αποτέλεσε γι’ αυτήν μια διαδικασία μακροχρόνιας αναζήτησης. Πρόκειται για ενεργό διάλογο που ξεδιπλώνεται σταδιακά, δημιουργώντας συνάμα μια πρόκληση για εμπλοκή και αλληλεπίδραση, αρχικά για την καλλιτέχνιδα, και στη συνέχεια για τον θεατή.

Με αφετηρία την πρόσφατη εμπειρία απομόνωσης εξαιτίας της πανδημίας αλλά και παρατηρώντας τη δυστοπία του πολέμου, η καλλιτέχνις οραματίζεται μια επανεκκίνηση της ζωής και της δημιουργίας. Έννοιες που σχετίζονται με τη διασυνδεσιμότητα, τη συνέχιση, τη βιωσιμότητα, την εξέλιξη και την εσωτερική επανάσταση, βρίσκονται υπό μια διαρκή επανεξέταση και ανάλυση. Σε μια εποχή όπου μόνο το παρόν είναι πλέον βέβαιο ενώ το μέλλον απόλυτα αβέβαιο, όλα τα έργα της έκθεσης αποτελούν μελέτες και έρευνες για έναν κόσμο που προς το παρόν αποκαλύπτεται μέρα με τη μέρα και ώρα με την ώρα.

Αυτός ο νέος κόσμος που εμφανίζεται κλιμακωτά, εγκιβωτίζει το όραμα μιας βαθύτατης συναισθηματικής κατάστασης. Μια απόκρυφη αίσθηση ουτοπισμού αντικαθίσταται σταδιακά από λυρικά τοπία σε καμβά που απηχούν την –τόσο αναγκαία– αποτοξίνωση του νου και την πνευματική μας ευημερία.

Διαισθανόμενη και εντοπίζοντας μια εμβριθή σχέση με τη φύση, η Μελετοπούλου επιβεβαιώνει τη σημασία των καταβολών μας, της μετασχηματιστικής και προσαρμοστικής μας ικανότητας να επιβιώσουμε. Η επιβίωση είναι μια «πράξη» ενσωματωμένη στο ανθρώπινο DNA.

Το οπτικό της λεξιλόγιο στρέφει την προσοχή μας στην ελαστικότητα του χώρου και στην ευθραυστότητα της στιγμής, επαναξιολογώντας ταυτόχρονα τις παραμέτρους της ύπαρξής μας. Όλα τα έργα σε καμβά εκφράζουν και διαβιβάζουν πολυφωνικές συνομιλίες που αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα και τη σχέση μας με αυτήν· μια σχέση που επαναπροσδιορίζει συνεχώς τους κανόνες και την ισχύ της. Την ίδια στιγμή, όλες οι εγκαταστάσεις είναι σύνθετες ερμηνείες των πολλαπλών επιπέδων της ταυτότητας και της διάνοιάς μας καθώς αυτές επεκτείνονται στο πεδίο μέσα στο οποίο όλοι μας ζούμε και συνυπάρχουμε.

Τα έργα της Μελετοπούλου αναδύονται ως εσωτερικά αρχεία, παιχνίδια του ασυνείδητου, όνειρα για έναν διαφορετικό κόσμο. Ξεκλειδώνουν την εσωτερική δύναμη που μας ενώνει όχι μόνο με τον τόπο που μας περιβάλει αλλά επίσης διασυνδέουν τη συλλογική συνείδηση με το σύμπαν μας.

Κώστας Πράπογλου
Επιμελητής έκθεσης

PAPER SCISSORS ON THE ROCKS

TWOS concept store, Αύγουστος 2018, Πάρος

Alice: I’ll play you for it. Rock, Paper, Scissors.
Edward: Why don’t you just tell me who wins?
Alice: I do. Excellent.

Twilight Saga – Breaking Dawn

Η Στέλλα Μελετοπούλου, με αφορμή την έκθεσή της «Paper, Scissors on the Rocks» στην Πάρο, δημιουργεί μια νέα ενότητα, που πλάθεται με πυκνούς συμβολισμούς, μαγικές γραφές και κρυφούς αλγόριθμους, ένθετα αντικείμενα και παιδικά αθύρματα.

Επιτοίχια έργα με έξεργα και ζωγραφικά στοιχεία και τρισδιάστατες κατασκευές με εύθραυστες αιωρήσεις σκορπίζουν στο κυκλαδίτικο λευκό συντετμημένα καλοκαιρινά επεισόδια, κόβονται και ενώνονται με κομματάκια χρωματιστού χαρτιού που εγκαλούν στη μνήμη τα απέριττα γεωμετρικά μπλε θραύσματα των collages του Matisse, δομούνται και επαναδομούνται μέσα από μια επίπονη και προσηλωμένη χειρωναξία με πυκνές νοητικές ταλαντώσεις και αλλεπάλληλες μεταφορικές συνηχήσεις.

Χρησιμοποιώντας επιδέξια χαρτί και ψαλίδι, υφαίνοντας ενθυμήματα και εγκιβωτίζοντας στιγμιότυπα της εννοιολογικής και της απτικής της μνήμης, η Στέλλα Μελετοπούλου δημιουργεί ενεργές φασματικές αυτοτέλειες και χαράσσει εναλλακτικές χαρτογραφημένες διαδρομές, προτείνοντας μια ρυθμική αλληλουχία σημειωματικών οπτικών συνευρέσεων, ανατροπών και επάλληλων εσωτερικών αφηγήσεων στην εικόνα.

Στους κάμπους των έργων της λεπτά καλαμάκια, ξύλινα σπίρτα και νήματα γλιστρούν ανάμεσα στις διατομές και τους άξονες του επινοημένου χώρου και στα αρχετυπικά σύμβολα της σύνθεσης της μυθοπλασίας: το ψάρι και το φεγγάρι, το κόκκινο θερινό καπέλο και το βουτηγμένο στο μπλε του κοβαλτίου πλωτό κέλυφος, η εσωτερική ηχώ της ανθρώπινης φωνής και η τεντωμένη μουσική χορδή γλιστρούν υποδόρια στο βλέμμα, κολυμπώντας μέσα σε νεοσύστατους κόμβους ρευστής πλοκής και υφασμένης μνήμης.

Στη στερεοσκοπική θεώρηση του κόσμου που συντελείται στη νέα ενότητα της Μελετοπούλου, ακροστιχίδες θερινών τόπων, σημειωμένα περιθώρια φωτεινού χρόνου, ανεπεξέργαστες συναισθηματικές εκχυλίσεις και υπομνηματισμένα φύλλα ημερολογίου εξέρχονται από ένα αόρατο κουτί θησαυρών και μετουσιώνονται σε εικονοπλαστικές αυτοτέλειες, διατυπώνοντας την πυκνή και πηγαία συνθήκη ύπαρξης της ζωγράφου, από όπου ποτέ δεν υπολείπονται το ανθρώπινο μέτρο και ο ζωοποιός ρυθμός.

Στα έργα της, το ευφρόσυνο ελληνικό καλοκαίρι, είναι ένα μικρό παιδί που παίζει.

Κι ο τόπος που ορίζεται εδώ, με συμβολικές του συντεταγμένες τα αιωρούμενα σωματίδια του μπλε και τη σωματοποιημένη αιγαιακή φωτεινότητα είναι κυρίως ο θεραπευτικός τόπος της ψυχής και του νου.

Ίρις Κρητικού
Επιμελήτρια έκθεσης

ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΝΗΜΑΤΩΝ

γκαλερί Καρούζου, Ζυρίχη, Μάιος 2018

ΤΟ ΠΑΙΓΝΙΩΔΕΣ ΣΥΜΠΑΝ ΤΗΣ ΣΤΕΛΛΑΣ ΜΕΛΕΤΟΠΟΥΛΟΥ

Η Στέλλα Μελετοπούλου ανήκει στην κατηγορία των καλλιτεχνών εκείνων, όπου η ζωγραφική πράξη μοιάζει να απορρέει από μια αυθόρμητη εσωτερική διεργασία που προσδίδει στην τέχνη της έναν συμβολικό-πνευματικό χαρακτήρα.

Το παρόν έργο της αποτελεί συνέχεια της σειράς “αόρατα νήματα” (γκαλερί Σκουφά, Αθήνα, 2016), όπου με μια φιλοσοφική – μεταφυσική θεώρηση του κόσμου και του περιβάλλοντός γύρω της, φιλοτέχνησε δισδιάστατα και τρισδιάστατα έργα με συμβολικά στοιχεία-ενθέσεις να υφαίνονται σε “αόρατες” κλωστές, δημιουργώντας αυτόνομα σύμπαντα.

Μέσα από μια εξελικτική διαδικασία απελευθέρωσης, η Μελετοπούλου επιστρέφει με μια νέα σειρά έργων με τίτλο «παιχνίδια νημάτων» εισάγοντας τον παράγοντα του παιχνιδιού ως απαραίτητο συστατικό της δημιουργικής της πράξης.

Αντλώντας στοιχεία τόσο από τον φυσικό, όσο κι από τον άυλο κόσμο της ψυχής και του νου, το ιδίωμά της χαρακτηρίζεται από σημεία και σύμβολα, μνήμες και συνειρμούς διασυνδεδεμένα μεταξύ τους μέσω νημάτων.

Γραμμικές φιγούρες, οργανικές και γεωμετρικές φόρμες, ενθέσεις από φυσικά υλικά, στολίδια από ύφασμα, χαρτί, ξύλο σε μια σχεδόν βασική χρωματική παλέτα «ακροβατούν» πάνω στα τεντωμένα νήματα, σε μια προσπάθεια να ισορροπήσουν, όπως ακριβώς και στην ίδια τη ζωή.

Με αναφορές σε μερικούς από τους πιο σημαντικούς εκφραστές των πρωτοποριακών κινημάτων του 20ου αι., Calder, Klee, Kadinsky η Μελετοπούλου συνθέτει στα έργα της στοιχεία που τα μετουσιώνει, δίνοντας χώρο στο υποσυνείδητό της να δημιουργεί ελεύθερα ημι-αφηρημένες φόρμες και να «υφαίνει» παιγνιώδεις εικαστικές αφηγήσεις από το ημερολόγιο της ζωής της.

Η παιγνιώδης γεωμετρία της Μελετοπούλου χαρακτηρίζεται από μια λεπτή ευαισθησία που αγγίζει το άυλο, ενώ ταυτόχρονα προσκαλεί γενναιόδωρα το θεατή να συμμετέχει σε μια σχέση ειλικρινή και ενθουσιώδη, όπως ακριβώς αυτή με τους φίλους των παιδικών μας χρόνων.

Άννα Χασανάκου
Ιστορικός τέχνης

ΑΟΡΑΤΑ ΝΗΜΑΤΑ

γκαλερί Σκουφά – Απρίλιος 2016

Τι κάνει ο καλλιτέχνης; Σχεδιάζει ενώσεις. Δένει τα αόρατα νήματα μεταξύ των πραγμάτων. Βουτά στην ιστορία, είτε πρόκειται για την ιστορία της ανθρωπότητας, είτε πρόκειται για τη γεωλογική ιστορία της Γης, είτε για την αρχή και το τέλος του μανιφέστου του κόσμου.

Anselm Kiefer

Πρόκειται για μια σειρά δισδιάστατων και τρισδιάστατων επιτοίχιων έργων μεσαίου και μεγάλου μεγέθους, όπου τα συμβολικά υποκείμενα και τα αντικείμενα της εννοιολογικής και της απτικής μνήμης της ζωγράφου διασώζονται από τη λήθη και ενσωματώνονται αρχικά στο ζωγραφικό και στη συνέχεια στο έξεργο πεδίο, προτείνοντας αυτοτελή νέα σύμπαντα που επιδέχονται και αιτούν πολλαπλές ερμηνείες.

Η Στέλλα Μελετοπούλου προτείνει εδώ μια σημειολογική ρυθμική ακολουθία απο απέριττες «υφάνσεις» οικείων στην ίδια εννοιολογικών τόπων και διαδρομές σκέψεων επάνω σε μονοχρωματικούς κάμπους όπου οι ενθέσεις αντικειμένων άλλοτε ορίζονται σχεδιαστικά, διατηρώντας μια ανεπαίσθητη μνήμη της αλληλουχίας των φωτεινών καμπύλων σχημάτων του Matisse και της διαδοχής των σκοτεινών κάμπων στο έργο του Klee, και άλλοτε προστίθενται κυριολεκτικά, οριοθετούμενες από τελάρα με καρφιά και από συρμάτινα, πλαστικά ή υφασμάτινα νήματα. Το αρθρωτό πλαστικό σώμα των εφευρημένων από την ίδια πυκνών οργανικών συστάδων από πολυάριθμα ετερόκλητα αντικείμενα που πλεγμένα μεταξύ τους με χρωματιστή κλωστή, σιδερένιο νήμα ή πετονιά θυμίζουν στην πρώτη τους ανάγνωση παιδικά μεκανό, οι επαναλαμβανόμενες εφαπτόμενες γεωμετρικές φόρμες (τρίγωνο, τετράγωνο, κύκλος ή ημικύκλιο), οι επινοητικές χρήσεις ευτελών αντικειμένων όπως τα θρυμματισμένα κομμάτια καθρέφτη ή τα ξύλινα καλαμάκια και η πολυφωνική παρουσία συμβόλων όπως το ψάρι, το φεγγάρι, το κλειδί, η σημαία ή το μάτι-φανός και οι οργανικές έμβιες εικόνες που εντέλει σχηματίζονται μέσω αυτής της προσθετικής χειρωναξίας αιωρούμενες εντός των αυστηρών ορίων που θέτει η ζωγράφος, πάλλονται ανάμεσα στα νοήματα και τα νήματα που η ίδια τεντώνει και χρησιμοποιεί άλλοτε σαν ζωτικές ανθρώπινες αρτηρίες και άλλοτε σαν ευαίσθητες χορδές μουσικού οργάνου, ή καρφιτσώνονται σαν πολύτιμες υπαινικτικές σημάνσεις εμψύχου βίου επάνω σε αφαιρετικές μονοχρωματικές επιφάνειες από ξύλο ή καμβά.

Με τον τρόπο αυτό, η Μελετοπούλου εφευρίσκει μια νέα, εύηχη γλώσσα με διακριτούς φθόγγους: με πυκνές αναφορές στον μύθο, την ιστορία και την ανθρωπολογία, με ενδελεχείς περιπλανήσεις στα γλωσσολογικά αρχέτυπα του Ferdinand de Saussure και στις επιστημονικές διαπιστώσεις του Roman Jacobson με αντικείμενο τη σχέση μεταξύ ήχου και νοήματος, και με ελάχιστες βακτηρίες ύλης, επανεξετάζει και ξαναγράφει, αποδομεί και επαναδομεί τον ιστό του ιδιωτικού και του περιβάλλοντος κόσμου της, διατηρώντας τη λιτή καθαρότητα της γραμμής, του υλικού και του χρώματος ως βασικό συστατικό μιας αυτόνομης πραγματικότητας όπου η σχηματοποίηση δεν αναιρεί διόλου την ποιητικότητα μα και τη μεταβατική ερμηνευτική δυνατότητα του σχεδιασμού.

Όπως σημειώνει η Μελετοπούλου, μνημονεύοντας κατ’επανάληψη τον Claude Lévi-Strauss και το έργο του «Μύθος και Νόημα», είναι «μια οδική διασταύρωση όπου συμβαίνουν πράγματα. Το έργο μου συλλαμβάνεται μέσα μου χωρίς εγώ να έχω επίγνωση, και τα νήματα που χρησιμοποιώ, κυριολεκτικά και συμβολικά, κινούν και κινούνται».

Θα μπορούσαμε ίσως να υποθέσουμε ότι το πεδίο του βάθους του έργου δεν είναι άλλο από τη ζωή ως συνθήκη. Ο τρόπος με τον οποίο θα τη βιώσουμε, τα θραύσματα που θα αφήσουμε πίσω μας, τα υλικά και ψυχικά δεκανίκια επάνω στα οποία θα ακουμπήσουμε, οι συναντήσεις και οι απώλειες που θα μας καθορίσουν, κρέμονται ως εναλλακτικές διαφορετικές πιθανότητες από μια απειροελάχιστη κλωστή. «Με αυτήν ακριβώς τη συνείδηση της αδυναμίας της ανατροπής των γεγονότων και πραγμάτων, καλούμαστε στο εξής να ζήσουμε», καταλήγει η ίδια, εξηγώντας ότι σε αυτήν ακριβώς την αδυναμία οφείλεται κατά πάσα πιθανότητα η ανάγκη της για τάξη, τόσο στο σύνολο όσο και στα επιμέρους σημεία του έργου της.

Και εάν όλο αυτό φαντάζει εντέλει ως μια περιπέτεια του νου, θα ήθελα, κλείνοντας, να επισημάνω ότι η περιπέτεια αυτή έχει την αφετηρία της σε μια γενναιόδωρη κατάθεση ύλης και ψυχής, σε μια ποιητική και αρχικά ασύντακτη εξομολογητική επιθυμία χρωμάτων και ύλης που κατά τη διάρκεια της εικαστικής πράξης των τελευταίων ετών, μετατράπηκε σε ένα προσωπικό σημειολογικό ημερολόγιο.

Ίρις Κρητικού
Επιμελήτρια έκθεσης

ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΩΓΡΑΦΙΕΣ

Γκαλερι Ατριον (Nitra) Θεσσαλονικη, Οκτωβριος 2011

ΓΕΩΓΡΑΦΩΝΤΑΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ: ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΤΗΣ ΣΤΕΛΛΑΣ ΜΕΛΕΤΟΠΟΥΛΟΥ

Κυρίαρχο ζήτημα της πρώτης ατομικής έκθεσης της Στέλλας Μελετοπούλου αποτελούσε ο αντιληπτός εσωτερικός και εξωτερικός αρχιτεκτονημένος χώρος: λιτά αλλά εξαιρετικά σαφή σχεδιάσματα τοπίων με πολλαπλές εστίες θέασης και κατά κύριο λόγο υπαινισσόμενη ανθρώπινη παρουσία.

Στην τωρινή θεματική ενότητα της Μελετοπούλου με τον εύγλωττο τίτλο «Ανθρωπογεωγραφίες», η ανθρώπινη παρουσία τρέπεται σε επίκεντρο της εστίας του βλέμματος, ακολουθώντας ωστόσο και πάλι τη λογική της σημειωματικής απεικόνισης της πραγματικότητας και αναζητώντας συνοπτικές συντεταγμένες γεωγραφημένης σωματικής και νοητικής ανθρώπινης ύπαρξης που οριοθετούν έναν ζωτικό χωρο-χρόνο κινούμενο παράλληλα με το ζωγραφικό πεδίο του κάθε πίνακα.

Επιχειρώντας να προσδιορίσει την έννοια του χρόνου, ο Καντ περιγράφει τον Χρόνο ως μια προϋπάρχουσα έννοια που, από κοινού με άλλες προϋπάρχουσες έννοιες όπως ο Χώρος, μας επιτρέπουν να κατανοήσουμε την εμπειρία των αισθήσεων. Ο Καντ αρνείται ότι ο χρόνος ή ο χώρος αποτελούν ύλη, αυτοτέλεια ή εμπειρική γνώση: κυρίως, θεωρεί τόσο τον χρόνο όσο και τον χώρο στοιχεία ενός συστημικού πεδίου επάνω στο οποίο δομούμε τις καθημερινές εμπειρίες μας. Σύμφωνα με την ερμηνεία του, οι χωρικές μετρήσεις χρησιμοποιούνται κυρίως για να υπολογίσουν τις αποστάσεις μεταξύ αντικειμένων, ενώ οι χρονικές μετρήσεις χρησιμοποιούνται προκειμένου να υπολογιστεί το διάστημα μεταξύ (ή η διάρκεια κατά) των γεγονότων. Έτσι, ο χώρος και ο χρόνος, χωρίς να είναι αυτοτέλειες, εξαιτίας της ύπαρξης αυτού του συστημικού πεδίου, παραμένουν ως έννοιες εμπειρικά αληθινές και όχι απλές ψευδαισθήσεις.

Το ζητούμενο ενός συστημικού πεδίου χώρου και χρόνου, εντός του οποίου κινείται και συνδιαλέγεται η ανθρώπινη ύπαρξη δημιουργώντας ανεπαίσθητα ορατά και αόρατα χωρικά μοτίβα, αποτέλεσε τον κύριο καμβά εργασίας των «ανθρωπογεωγραφιών» της ζωγράφου: παλίμψηστα τοπία που ηθελημένα μοιάζουν ημιτελή, καθώς η αφήγηση δίνει τη θέση της στη σημειωτική στίξη, ίχνη πόλεων όπου οι συνοπτικοί γραμμικοί όγκοι εναποτίθενται στο φως, ανθρώπινες φιγούρες που συναντώνται στα διάκενα δρόμων ή δωματίων,

άλλοτε συνάπτοντας άρρηκτους δεσμούς και άλλοτε φευγαλέες σχέσεις, άλλοτε χωρίζοντας οριστικά και άλλοτε παραμένοντας εσαεί άγνωστες, επιτρέποντας ωστόσο στο σύνολό τους έναν βαθμό οικειότητας στο βλέμμα του θεατή, που οι ίδιες δεν φοβούνται να αντικρύσουν κατάματα: «πρόκειται για φίλους και εραστές που αγγίζονται, παιδιά και γονείς που απογαλακτίζονται σταδιακά από την καθημερινή τους συνύπαρξη, αγνώστους που συναντιούνται ή συναντήθηκαν κάποτε χωρίς να το ξέρουν», εξηγεί η ζωγράφος, μιλώντας για την ανάγκη της να εντοπίσει και να σημαδέψει ανεξίτηλα αυτές τις ρωγμές οικειότητας μέσα στον ορατό χώρο, ενσωματώνοντας ταυτόχρονα στα τελάρα της τις παλίμψηστες επιθέσεις του χρόνου, καθιστώντας στιβαρή τη μικρή σκιά τους μέσω της αιωρούμενης προοπτικής των επάλληλων σχεδιασμάτων της, μέσω της ανοιχτής σε κάθε είδους ανατροπή εικονοποιίας της.

Στο έργο της Μελετοπούλου, ο άνθρωπος δεν είναι ούτε αδιάφορος, ούτε αμέτοχος ως προς τον έξωθεν κόσμο. Αποφεύγοντας κάθε είδους στιλιζάρισμα, οργανώνοντας τον χώρο σε μεσαία ή μικρά πεδία που αποτελούν χωριστές αυτοτέλειες, προτείνοντας έναν εκλεκτικό σχεδιασμό που δεν αναζητεί ως αυτοσκοπό του την τελειότητα, ή το non-finito όταν τα βασικά έχουν ήδη ειπωθεί στην επιφάνεια του τελάρου, επιλέγοντας την ένθεση λέξεων ή φράσεων στους καμβάδες που κατά τη γνώμη της το επιζητούν (κυρίως όταν εκλείπει η ανθρώπινη παρουσία), εμμένοντας συχνά στις θεραπευτικές ιδιότητες ή την αυτογνωσιακή αλήθεια του λευκού και άλλοτε αιφνιδιάζοντας τον θεατή με την τολμηρή χρήση ενός ευφραντικού ρόδινου χρώματος, στη δεύτερή της εκθεσιακή ενότητα η νέα ζωγράφος προτείνει κατοικημένους τόπους με εγγεγραμμένες ψυχολογικές συνθήκες που αφορούν εντέλει τον ίδιο τον θεατή: εξομολογούμενη στο έργο της την προσωπική αλήθεια του δικού της βιωμένου κόσμου, η Μελετοπούλου μας εγκαλεί σε μια δύσκολη διαδικασία αυτογνωσίας, σε μια απόπειρα εντοπισμού του δικού μας προσωπικού γεωγραφικού χώρου και χρόνου, σε μια απόπειρα εντοπισμού των αιωρούμενων συντεταγμένων των δικών μας σχέσεων με τους οικείους και τους αγνώστους που εγκαθίστανται καθημερινά στο οπτικό και συναισθηματικό μας πεδίο.

Ίρις Κρητικού
Επιμελήτρια έκθεσης

MODERN AESTHETICS

Γκαλερί Αστρολάβος – Μάιος 2009

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝΤΑΣ ΤΟ ΧΩΡΟ: ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΤΗΣ ΣΤΕΛΛΑΣ ΜΕΛΕΤΟΠΟΥΛΟΥ

Η πρώτη εκθεσιακή ενότητα της πρωτοεμφανιζόμενης Στέλλας Μελετοπούλου, αφορά κατά κύριο λόγο λιτά μα με εξαιρετική σαφήνεια προσδιορισμένα σχεδιάσματα τοπίων και λιγοστών ανθρωποκεντρικών έργων με πολλαπλές εστίες θέασης.

Πρόκειται για έναν θεματογραφικό άξονα που ξεκίνησε κατά τη διάρκεια των σπουδών της και όπου αρχικό εύρημα αποτελούσε ο ίδιος ο χώρος, τρεπόμενος στην πορεία σε ένα πεδίο όλο και περισσότερο αφαιρετικό. Αναστρέφοντας εκ των υστέρων αυτή τη διαδικασία «σβησίματος» στο δικό της πλέον εργαστήριο, η Μελετοπούλου επανεξετάζει τις προσωπικές της μνήμες του χώρου κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, προτείνοντας μια ιδιωματική ανασύσταση και επαναδόμησή του, υπό το πρίσμα ενός καθαρού και ευρυγώνιου βλέμματος. Κάθετοι τοίχοι και ανοιχτά παράθυρα με φεύγουσες προοπτικές, ακίνητες γαλάζιες πισίνες και παραλληλόγραμμες φυτεμένες πρασιές, σταθερά περιγράμματα, ορθές γωνίες και αυστηρές γραμμές σε δυναμικές ισορροπίες, επίπεδες επιφάνειες και λιτές, ανοιχτόχρωμες, ακρυλικές τονικές γκάμες που δεν στερούνται αισιοδοξίας, διακόπτονται από απρόσμενες συμπυκνωμένες ενθέσεις ζωηρού χρώματος (γαλαζοπράσινοι παφλασμοί, κόκκινα λουλούδια, πορτοκαλί φρούτα, πολύχρωμες πεταλούδες), συνομιλούν με οργανικά μοτίβα (αδιάκοπα τσίκι-τσίκι που εφορμούν σε προαποφασισμένες επιφάνειες χαρακτηρίζοντας στο σύνολό τους ορισμένους από τους πίνακες).

Στην ερώτηση για το εάν η δουλειά της προσδιορίζεται περισσότερο από την εμφανή επίδραση της μοντερνιστικής ζωγραφικής ή από την ίδια την παρουσία της αμυδρής μεταφυσικής αύρας που τη διέπει, η Μελετοπούλου απαντά θέτοντας ένα τρίτο στοιχείο: «πέρα από ο,τιδήποτε άλλο, επιθυμώ να μην απωλέσω την αναφορά στην πραγματικότητα γιατί θεωρώ την πραγματικότητα πολύ σημαντική, όπως ακριβώς και τη δική μου ελευθερία διάθεσης, που αποτελεί έναν από τους λόγους που ζωγραφίζω.

Νιώθω ότι στο τέλος της εικόνας, η ελεύθερη απόδοση της πραγματικότητας χαρακτηρίζει τη δουλειά μου περισσότερο από κάθε τι, αποτελεί προσωπικό στοιχείο στη ζωγραφική μου. Με τον τρόπο αυτό, στο βάθος του μυαλού μου, πίσω από τους μετρήσιμους άξονες υπάρχει πάντοτε ένα τοπίο, ένας ουρανός, μια θάλασσα, ένα δένδρο…»: ένα μη πατριδογνωστικό σχεδόν τοπίο της πατρικής Λακωνίας, του παράκτιου Γυθείου και των πράσινων πεδιάδων της ήμερης Τοσκάνης. Ένα τοπίο, τέλος, από όπου δεν εκλείπουν οι άνθρωποι, ακόμη και όταν φαινομενικά δεν είναι παρόντες, καθώς το στοιχείο της έμμεσης παρουσίας τους μεταγράφεται με πολλαπλούς τρόπους στον καμβά: «με ενδιαφέρει σαν στοιχείο ο άνθρωπος αλλά δεν τον έχω ακόμη βρει οριστικά», σημειώνει η ζωγράφος. «Με απασχολεί πολύ, γιατί θέλω να τον κάνω ακόμη πιο οικείο και προς εμένα και προς τους άλλους».

Πέρα ωστόσο από οποιαδήποτε άλλη απόπειρα σύνδεσης, οφείλει να σταθεί κανείς στην ίδια την έλξη που ασκεί στο θεατή η λιτή καθαρότητα της οργανικής φόρμας στο έργο της Μελετοπούλου, όπου η η σχηματοποίηση δεν αναιρεί διόλου την ποιητικότητα του σχεδιασμού, την άρθρωση μιας διαυγούς υποκειμενικής διάστασης της πραγματικότητας, που διέπεται από την αισθητική μιας ιδεατής αρχιτεκτονικής διάταξης. Και δεν είναι τυχαίο που τα ευανάγνωστα ετούτα εικονοποιημένα πεδία της ζωγράφου ξαναβρίσκουν -μέσω του σχήματος, του χρώματος, του τρόπου-, κάτι από την απέριττη ρυθμολογία της μοντερνιστικής αρχιτεκτονικής των δεκαετιών του 60 και του 70: έχοντας μεγαλώσει και εξακολουθώντας να ζει και να εργάζεται σε έναν χώρο που διέπεται από τη λιτή αισθητική ενός αρχιτέκτονα (του πατέρα της, Ηλία Μελετόπουλου), κι έχοντας η ίδια παλαιότερα ασχοληθεί με τις γραφικές τέχνες, η Μελετοπούλου επανεξετάζει και επανασυνθέτει τα εκλεκτικά αισθητικά στοιχεία που επιλέγει, με το δικό της τρόπο, δημιουργώντας νεολογικές, οργανικές εικόνες. Το αποτέλεσμα, τη δικαιώνει…

Ίρις Κρητικού
Επιμελήτρια έκθεσης